Yer Döşemeleri

Yer döşemeleri ile ilgili ders notu pdf4-döşeme-ders dosyasında sunulmuştur.

DÖŞEME TİPLERİ

1.Gevşek yüzeyli döşemeler

Çakıl, kırma taş (mıcır) gibi malzemelerin kullanıldığı döşeme tipidir. Bilindiği gibi çakıl tane iriliği 7 mm’den büyük, yuvarlak ve köşeli minerallerden meydana gelen agrega çeşididir. Peyzaj mimarisinde kullanılmakta olan çakıl taşı, döşendiği mekanlarda dekoratif olduğu kadar, sıcak ve soğuktan da etkilenmeyecek bir dayanıklılığa sahiptir Kırmataş ise, granit, diorit, bazalt, kalker (kireç taşı) gibi taşların makineler yardımıyla kırılmasıyla elde edilir. “1 numara mıcır” demek, tane iriliği 1 cm. olan kırma taş demektir.

Gevşek yüzeyli döşemeler bazı dezavantajları nedeniyle sınırlı kullanım alanına sahiptirler. Bu tip zeminler;

*Sabit olmayan, oynak karakterdedir.

*Temizlenmesi zordur.

 *Bununla birlikte, çakıl ve mıcır bir bağlayıcı ile karıştırılarak daha sabit döşeme malzemesi olarak kullanılabilirler.

Her iki malzemenin birbirine göre avantaj ve dezavantajları söz konusudur. Çakıl, doğal bir malzemedir ve görünüm itibariyle mıcıra göre daha sıcaktır. Ancak, mıcıra göre daha az stabil yüzey oluşturur. Döşeme malzemesi olarak kullanımlarında, sağlanabilirlik önemli bir faktör olmaktadır.

AGREGA (MICIR) TANIM VE ÖZELLİKLERİ:

Beton üretiminde kullanılan kum, çakıl, kırmataş gibi malzemelerin genel adı agregadır. Beton içinde hacimsel olarak %60-75 civarında yer işgal eden agrega önemli bir bileşendir. Agregalar tane boyutlarına göre ince (kum, kırma kum.. gibi) ve kaba (çakıl kırmataş… gibi) agregalar olarak ikiye ayrılır.

Agregalarda aranan en önemli özellikler şunlardır:

Sert, dayanıklı ve boşluksuz olmaları,
Zayıf taneler içermemeleri (deniz kabuğu, odun, kömür… gibi)
Basınca ve aşınmaya mukavemetli olmaları,
Toz, toprak ve betona zarar verebilecek maddeler içermemeleri,
Yassı ve uzun taneler içermemeleri,
Çimentoyla zararlı reaksiyona girmemeleridir.
Agreganın kirli (kil, silt, mil, toz,…) olması aderansı olumsuz etkilemekte, ayrıca bu küçük taneler su ihtiyacını da arttırmaktadır.
Beton agregalarında elek analizi, yassılık, özgül ağırlık ve su emme gibi deneyler uygun aralıklarla yapılarak kalite sürekliliği takip edilmelidir. Betonda kullanılacak agregalar TS 706’ya uygun olmalıdır.

2. Sabit yüzeyli döşemeler

Üzerlerine gelecek yükleri taşıma yönünden daha dayanıklı, sabit, kolay temizlenebilen döşemelerdir. Sabit yüzeyli döşemelerin yapımında kullanılabilecek çok çeşitli malzeme bulunmaktadır.

Beton döşemeler

Beton döşemeler içinde en çok kullanılanları grobeton, beton plaktaş, beton parke ve karo-mozaik döşemelerdir. Grobeton döşemeler, beton ürünü döşemeler içinde en geniş kullanış alanı gösteren döşeme tipidir. Yapım kolaylığı ve ucuzluğu nedeniyle hemen hemen her yerde uygulanmaktadır. Grobeton döşemelerin dayanıklılığı kullanılan çimento dozajına bağlı olduğu kadar, beton hazırlamada gösterilen malzeme ve yapım koşulları ile yakından ilişkilidir.

Döşemede kullanılan grobetondaki çimento dozu ve beton kütlenin kalınlığı, alanın kullanım amacı ile yakından ilişkilidir. Teras, yaya yolu gibi üzerine aşırı yükün gelmeyeceği normal kullanım alanları için 250-300 Dozlu 10 cm kalınlığındaki grobeton yeterli olabilmektedir. Araç yolu gibi üzerine fazla yükün gelmesinin söz konusu olduğu alanların kaplanmasında ise, yükün miktarına bağlı olarak 300 dozun üzerinde ve 12,5-15 cm kalınlığında grobeton döşemeler yapılabilir. Bazı durumlarda bu tip yüzeyler, demir techizat kullanılarak beton olarak da döşenebilmektedir.

Grobeton döşemelerin dayanıklılığı, boyutlarıyla da yakından ilişkilidir. Bu nedenle 1×1, 2×1, 2×2 ve 2×3 m. Boyutlarında anolar halinde dökülmelidir. Daha büyük boyutlarda dökülen grobeton döşemelerde çatlamalar olabilir. Döşemelerde her 10 m.’de bir “genleşme (dilatasyon) derzi” bırakılmalıdır.

Grobeton döşeme yüzeyine metal mala (normal mala ve derz malaları), ahşap mala veya süpürge ile değişik görünümler verilebilir.

Grobeton döşemelerin yüzey bitişleri (finish) yüksek dozlu harç ile yapılmazsa, zamanla aşınmaya uğrar. Aşınmanın derecesi, üzerindeki yoğunlukla ilişkilidir.

Grobeton döşemeler mineral oksit boyalar kullanılarak renklendirilebilir. Bu işlem boyaların harca karıştırılması ile yapılır. Betonun mukavemetinin azalmaması için kullanılacak boya çimento ağırlığının % 10’unu geçmemelidir.

Grobeton döşemelerin yapımı

*Grobeton döşemelerin yapımında aşağıdaki aşamalar takip edilir:

*Zeminin drenajına ilişkin önlemlerin alınması,

*Altyapı tesisat hatlarına ilişkin önlemlerin alınması,

*Zeminin çeşitli aletler yardımıyla sıkıştırılması,

*Zemin üzerinde kum, kırma taş (mıcır) ya da blokajla temel oluşturulması

*Kalıpların çakılması,

*Harcın hazırlanması ve betonun dökülmesi,

*Beton prizleninceye kadar gerekli işlemlerin yapılması.

Döşeme malzemesi ne olursa olsun, ilk yapılacak işlemlerden birisi döşeme zemini için drenaj önlemlerinin alınmasıdır. Döşeme zeminine çevresindeki alanlardan gelecek yüzey suyu veya zeminden yükselecek taban suyu, zaman içerisinde döşemelerde çökmelere neden olmaktadır. Bu nedenle gerekli önlemlerin en baştan alınması gerekmektedir (projenin sörvey aşamasında taban suyu durumunun tespiti?!.)

Drenajla ilgili önlemlerin yanı sıra, döşeme yapılacak alanın altyapı (yüzey drenajı, sulama, aydınlatma, telefon gibi) projesine göre, döşemenin altından geçecek olası hatların durumu değerlendirilmeli; gerektiğinde bu hatlar döşemenin yapımından önce geçirilmeli ya da bu hatların geçirilebilmesi için büz, boru, kanal gibi malzemeler daha önceden döşenmelidir.

Drenaj ve altyapı tesisatına ilişkin önlemlerin alınmasından sonra döşeme zemininin sağlam olması için sıkıştırma işlemi yapılır. Döşeme yapılacak zemindeki toprağın gevşek yapıda olması durumunda, bu gevşek malzemenin sıyrılması ve yerine kil malzeme serildikten sonra sıkıştırma yapılması gerekebilir.

Bir sonraki aşamada döşemenin temeli oluşturulur. Bu amaçla zemine kum, kırma taş ve blokaj gibi malzemeler kullanılır. Kum ve kırma taş malzemenin kalınlığının 5 cm., blokaj tabakasının kalınlığı 10 cm. olması yeterlidir.

Zeminin sağlamlaştırılması ve temel işlemlerinden sonra dökülecek betonun planına göre kalıplarının çakılması işlemi yapılır.

Kalıplar hazırlandıktan sonra harcın hazırlanması ya da hazır olarak sağlanan harcın yerine dökülmesi işlemi yapılır. Anolar halinde tasarlanan grobeton döşemelerde beton dökme işlemi dama tahtası deseni esasına göre iki aşamada yapılır. Bir anoya komşu ano ilk aşamada dökülmez, ikinci aşamada ilk dökülen anonun betonunun prizlenmesini takiben dökülür. Bu işlem geniş alanlarda çalışma kolaylığı sağlar. Bir yaya yolu gibi alana beton dökülmesinde ise, bir boş bir dolu şeklinde döküm yapılması aynı kolaylığı sağlar.

Betonun dökülmesi ile işlem sona ermez. Beton prizleninceye kadar beton yüzeyini korunması (insan ve hayvanlara karşı) ve prizlenme işleminin sağlıklı olması için sulama yapılması gerekir. Sulama işlemi mevsime ve hava sıcaklığına bağlı olarak 8-10 gün sürebilir.

Kilitli Beton Parke Taş

Yaşadığınız çevre ile bütünleşen, doğa ile iç içe olmasını seven beton altyapı elemanları günümüzde peyzaj mimarisinin ve inşaat sektörünün vazgeçilmez parçalarıdır. Kolay kullanımı uzun ömürlü ve az masraflı oluşu, kilitli beton parke taşlarının ve dekor taşlarının en ekonomik malzeme haline getirmiştir. Döşenmesi kolay ve çok az maliyetlidir. Kırılmadan sökülüp yeniden yerine takılabilir .Uzun yıllar her türlü doğa şartlarına ve ağır yüke dayanan beton parke makinesı imalat taşlarının sağlamlığı ve uzun ömrü artık herkes tarafından onaylanmaktadır.

Kilitli beton parke taşları ve dekoratif taşlar %5 ten daha az bir emiciliğe sahip olduğundan asfatl ve diğer kaplama malzemelerinden oldukça uzun ömürlüdür.Bu sayede malzemenin ömrüne ve görüntüsüne en çok zarar veren tuzlar ve kimyasal maddelerin zararlı etkileri en aza inmektedir.Beton altyapı elemanlarının inşaat ve peyzaj mimarisindeki uygulama alanları o kadar çeşitlidir ki kullanıcı hayal gücünü kullanarak daha önce bilinen döşeme şekillerinin ve uygulama alanlarının dışında yepyeni uygulamalar yaratabilir. Bahçe bordürü, Yol Bordürü,Çim Bordürü ve Yağmur Oluğu Beton Parke taşları gibi yüksek yoğunlukta ve mukavemette imal edildiğinden ömürleri kaplama taşları kadar uzun olabilmektedir.Yaya yollarının, araç ve yeşil alanlardan ayrıldığı tüm sınırlarda kolaylıkla kullanılabilir.